Fotovoltaïsche energie (PV) is al lang een belangrijk onderdeel van duurzame energieopwekking. Nu de kosten voor PV-systemen dalen en de elektriciteitsprijzen stijgen, wordt het gebruik van zonne-energie steeds aantrekkelijker. Steeds meer mensen zijn daarom geïnteresseerd in het investeren in een eigen zonnesysteem.
Om ervoor te zorgen dat u uw persoonlijke energietransitie succesvol en legaal start, zijn er een paar belangrijke punten om te overwegen.
In dit artikel beantwoorden we de meest gestelde vragen over de aanschaf en exploitatie van een fotovoltaïsch systeem. Daarnaast belichten we de actuele politieke ontwikkelingen en het juridisch kader in het energierecht.
Energierecht is een dynamisch vakgebied dat voortdurend verandert. Daarom kan dit artikel algemene informatie bieden, maar het kan geen individueel advies vervangen.
Voor een specifieke analyse van uw zaak en individueel advies kunt u bij ons terecht voor een eerste consult met onze gespecialiseerde energierechtadvocaten.
Wie wordt beschouwd als de beheerder van een fotovoltaïsch systeem?
De Wet op hernieuwbare energiebronnen (EEG) specificeert de term “installatie-exploitant” in artikel 3, nr. 2: Dienovereenkomstig is een installatie-exploitant iedereen die, ongeacht het eigendom, een installatie exploiteert voor het opwekken van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen of mijngas. De juridische verantwoordelijkheid voor de exploitatie van het systeem ligt dus niet noodzakelijkerwijs bij de eigenaar, maar bij degene die de opgewekte elektriciteit gebruikt.
Deze regeling verduidelijkt dat de exploitant van de installatie de economische last draagt. Hij is verantwoordelijk voor het dekken van de operationele kosten en het financiële risico. Bovendien heeft hij het recht om de installatie voor eigen rekening te gebruiken. Dat wil zeggen dat hij de opgewekte elektriciteit zelf mag gebruiken of verkopen.
Interessant is dat de rol van exploitant losstaat van het juridische eigendom van de faciliteit. Dit is bijvoorbeeld vooral relevant als er sprake is van huur van faciliteiten. Zelfvoorziening van elektriciteit, waarbij de productie en het verbruik van elektriciteit in handen zijn van dezelfde persoon, is een ander aspect dat het belang van de positie van operator onderstreept. Deze principes gelden ook voor exploitanten die de door hen zelf opgewekte elektriciteit verbruiken.
Juridische kwalificatie van een contract voor de aankoop, levering en installatie van een fotovoltaïsch systeem
De juridische aard van contracten voor de aankoop en installatie van een fotovoltaïsch systeem was lange tijd onduidelijk, wat voor veel onzekerheid bij consumenten zorgde. Doorslaggevend is of er sprake is van een koopovereenkomst of een overeenkomst tot aanneming van werk. Dit brengt namelijk verschillende rechtsgevolgen met zich mee.
Indien er voor koop, levering en montage afzonderlijke overeenkomsten worden gesloten, dan zijn dit zelfstandige overeenkomsten, die afzonderlijk kunnen worden beschouwd. Dit vereenvoudigt de juridische afhandeling, omdat er geen complexe classificatie nodig is.
In veel gevallen wordt echter een ‘totaalpakket’ aangeboden, dat zowel de installatie als de inbedrijfstelling van het fotovoltaïsche systeem omvat. Bij een dergelijk gemengd contract is een duidelijke scheiding juridisch niet mogelijk en moet worden beslist of het contract primair als een koopovereenkomst in de zin van § 433 van het Duitse Burgerlijk Wetboek (BGB) of als een arbeidsovereenkomst in de zin van § 631 van het Duitse Burgerlijk Wetboek (BGB) moet worden behandeld. Deze toewijzing is hoofdzakelijk gebaseerd op de vraag of de focus ligt op de bouwwerkzaamheden of op de oplevering van het systeem. Indien de montage slechts een aanvullende prestatie op de levering betreft, prevaleert het koopcontract.
Voor consumenten biedt het kooprecht vaak meer voordelen, zoals het recht om te kiezen tussen het verhelpen van een gebrek en een nieuwe levering in het kader van de garantie volgens § 439 lid 1 van het Duitse Burgerlijk Wetboek (BGB). De garantieperiode bedraagt doorgaans twee jaar voor koopovereenkomsten, maar vijf jaar voor werkovereenkomsten – of vier jaar voor overeenkomsten onder VOB.
Vooral voor in-daksystemen waarbij er sprake is van bouwmateriaalgerelateerde aspecten van het werkcontract, kan zelfs een garantietermijn van vijf jaar van toepassing zijn.
Praktische tip: Voor een typisch “dakzonnepaneelsysteem” wordt vaak uitgegaan van een koopovereenkomst, aangezien de installatie hierbij een ondergeschikte rol speelt. Ondanks de mogelijkheid om individuele contractwijzigingen door te voeren, zijn algemene voorwaarden (AV) van een ondernemer die de wet op de koopovereenkomst proberen te omzeilen, vaak niet effectief tegenover consumenten.
Wanneer wordt een fotovoltaïsch systeem als opgeleverd beschouwd?
Het moment waarop een PV-systeem als ‘opgeleverd’ wordt beschouwd, hangt af van de contractuele afspraken.
Indien de verkoper de assemblage van de apparatuur op zich heeft genomen, deze gebruiksklaar heeft geïnstalleerd en een instructie voor de werking ervan heeft gegeven, wordt de apparatuur pas als geleverd beschouwd nadat deze stappen zijn voltooid.
Uit de jurisprudentie blijkt dat de koper pas de gelegenheid heeft om de technische installatie te inspecteren nadat deze volledig is gemonteerd, geïnstalleerd en geïnstrueerd (vgl. BGH NJW 1961, 730).
Het is daarom van groot belang dat de koper de mogelijkheid krijgt om het systeem te inspecteren nadat het volledig in gebruik is genomen.
Inbedrijfstelling van een fotovoltaïsch systeem: betekenis en kosten in het energierecht
De definitie van de ingebruikname van een fotovoltaïsch systeem (PV-systeem) in de energiewetgeving volgens artikel 3, lid 5 van de Wet op hernieuwbare energiebronnen (EEG) beschrijft de “eerste ingebruikname van het systeem uitsluitend met hernieuwbare energie of mijngas nadat het technisch bedrijfsklaar is gemaakt”. Dit betekent specifiek:
Het PV-systeem moet permanent op de beoogde locatie worden geïnstalleerd, bijvoorbeeld op een dak, en moet zijn voorzien van alle benodigde accessoires voor de opwekking van stroom. Maar de productie van elektriciteit alleen is niet voldoende om te spreken van een voltooide ingebruikname. Het systeem is pas officieel in werking als de elektriciteit wordt geleverd aan het openbare net, tijdelijk wordt opgeslagen in een opslagfaciliteit of direct wordt verbruikt.
Inbedrijfstellingsdatum van een PV-systeem: De ingebruiknamedatum is het moment waarop het systeem volledig is geïnstalleerd en de opgewekte elektriciteit daadwerkelijk wordt gebruikt, hetzij via teruglevering, rechtstreeks verbruik of opslag. Dit tijdstip is van cruciaal belang omdat het bepalend is voor het begin van de vergoedingsperiode voor de elektriciteit die volgens de EEG aan het net wordt geleverd.
Belangrijke praktische tip: De inbedrijfstelling dient altijd door een gekwalificeerde elektricien te worden uitgevoerd. Deze specialist controleert en documenteert de correcte werking van het systeem. Het is bovendien raadzaam dat klanten het inbedrijfstellingsproces nauwkeurig documenteren, zodat ze eventuele claims kunnen indienen.
Kosten voor het in bedrijf stellen van een PV-systeem: De kosten voor de installatie en daadwerkelijke ingebruikname van een standaard PV-systeem op een dak variëren afhankelijk van de grootte en de specifieke omstandigheden ter plaatse en liggen tussen de € 1.500 en € 3.000. Naast deze initiële kosten zijn er ook doorlopende kosten, zoals verzekeringspremies of reserves voor onderhoud en reparaties, die elk jaar in de drie cijfers kunnen oplopen. De aanschafkosten voor het systeem en de accessoires zijn niet in deze bedragen inbegrepen.
Levertijden voor fotovoltaïsche systemen: wat u moet weten
De levertijden voor een fotovoltaïsch systeem variëren en bedragen gemiddeld 2 tot 4 maanden. De levertijd wordt beïnvloed door verschillende factoren, waaronder de geografische locatie van de klant, de keuze van de leverancier en de beschikbaarheid van de benodigde componenten voor de installatie.
Deskundigen verwachten dat de levertijden in de toekomst korter zullen worden. De toeleveringsketens zijn gestabiliseerd, vooral vergeleken met de uitdagingen tijdens de coronapandemie en aan het begin van het conflict in Oekraïne. Ondanks de algehele verbetering kunnen er nog steeds vertragingen optreden. Vaak zijn deze het gevolg van een grotere vraag naar specifieke onderdelen of de beperkte beschikbaarheid van gekwalificeerde vakmensen op de betreffende locatie.
Wie betaalt de kosten voor netaansluiting en netuitbreiding van een fotovoltaïsch systeem?
De financiële verantwoordelijkheid voor de netaansluiting van een fotovoltaïsch systeem ligt bij de systeembeheerder. Volgens artikel 8, lid 6, van de Wet hernieuwbare energiebronnen (EEG) 2023 moet de netbeheerder, zodra hij alle benodigde informatie van de exploitant van de installatie heeft ontvangen, binnen acht weken een concrete planning voor de netaansluiting en een gedetailleerde kostenraming verstrekken.
Terwijl de kosten voor de daadwerkelijke aansluiting van het systeem op het net door de netbeheerder worden gedragen, dekt de netbeheerder doorgaans de kosten voor noodzakelijke uitbreidingen van het net. Met deze regeling wordt gewaarborgd dat de infrastructuurkosten niet uitsluitend aan de individuele exploitanten van de centrales worden doorberekend, maar door de netbeheerder worden gedragen. Zo wordt een eerlijke verdeling van de lasten in de zin van de bevordering van hernieuwbare energieën gewaarborgd.
Vertraging bij de ingebruikname van een fotovoltaïsch systeem: rechten en compensatie
Het vastleggen van een contractuele leveringsdatum voor uw fotovoltaïsche systeem is essentieel om de planningszekerheid te waarborgen en om eventuele schadeclaims te kunnen indienen in geval van vertragingen in de levering.
Procedure indien leverdatum ontbreekt: Indien oorspronkelijk geen leveringsdatum is overeengekomen, is het raadzaam om deze naderhand vast te leggen. Hiermee kunt u de aansprakelijkheid voor eventuele schade die ontstaat door te late levering overdragen aan de verkoper.
Juridische gevolgen van niet-naleving: Bij het niet nakomen van de leveringstermijnen is de verkoper in verzuim, ongeacht of er onderaannemers zijn ingeschakeld. In dat geval kan van de verkoper worden verlangd dat hij de negatieve gevolgen van de vertraagde ingebruikname compenseert. Bij vorderingen tot schadevergoeding wegens vertraging is echter een onderzoek van het individuele geval noodzakelijk.
Compensatie voor vertraagde oplevering van een PV-systeem: Schadeclaims wegens te late levering zijn gebaseerd op de toestand waarin u zou zijn geweest zonder de vertraging. Denk bijvoorbeeld aan verloren terugleververgoedingen of hogere kosten voor eigen verbruik als de PV-elektriciteit pas met vertraging beschikbaar is. Het Oberlandesgericht München heeft geoordeeld dat de winstderving ook zonder uitgebreide deskundigenrapporten kan worden vastgesteld als een gemiddelde waarde van de elektriciteitsproductie kan worden afgeleid (zaaknummer 28 I 452/19).
Schadeclaim tegen de netbeheerder: De netbeheerder is verplicht de PV-installatie aan te sluiten op het openbare net. Als er vertragingen optreden bij de aansluiting op het net en het systeem daardoor ongebruikt blijft, kunnen er nadelen ontstaan. Voorwaarde voor compensatie is dat aan alle technische vereisten voor de netaansluiting wordt voldaan. Vanaf dit moment is de netbeheerder verplicht om “onmiddellijk” aan te sluiten conform artikel 8 EEG 2023. Indien de vertraging de verantwoordelijkheid is van de netbeheerder, zijn schadeclaims mogelijk volgens §§ 280 e.v. BGB.
Praktische tip: Om vertragingen bij de netaansluiting te voorkomen, is het raadzaam om de aansluiting tijdig aan te vragen en indien nodig dit proces te coördineren met ondersteuning van het installatiebedrijf. Als de netaansluiting onderdeel is van een ‘all-inclusive PV-pakket’, is de leverancier verantwoordelijk voor eventuele vertragingen en moet hij bij problemen contact opnemen met de netbeheerder.
Advocaat energierecht: ondersteuning bij de aanschaf en ingebruikname van uw zonnesysteem
De aanschaf en ingebruikname van een fotovoltaïsch systeem (PV-systeem) brengt juridische uitdagingen met zich mee die vaak pas in detail duidelijk worden. Onze gespecialiseerde advocaten op het gebied van energierecht staan voor u klaar en helpen u juridische valkuilen te vermijden – van het opstellen van contracten tot het oplossen van vertragingen.
- Juridisch advies over het koopcontract voor zonne-energiesystemen
- Vertraging in de levering en inbedrijfstelling van uw PV-systeem
- Specialisten in energierecht: schadevergoeding en garantie
Dankzij onze expertise op het gebied van energierecht bent u juridisch beschermd bij de aanschaf en installatie van uw zonnesysteem. Neem contact op voor deskundig advies!
